1e: Heel mooi relaas over de onmisbaarheid van onze soepkip!
Ja, heerlijk voor de weldadige bouillon; die maak ik zelf ook graag en is absoluut een aanrader voor als je licht grieperig bent!

MAAR ik ben vooral lid van het Voedselkollektief vanwege de uitgangspunten: BIOLOGISCH en STREEK. Sterker nog: ik ben vooral lid omdat ik zeker weet dat er aan die uitgangspunten vastgehouden wordt en dat dit de ENIGE plek is waar gegarandeerd alle producten biologisch geproduceerd zijn EN uit de streek komen.
Daar hoef ik dus verder niet over na te denken, dat is een vast gegeven.
Alle argumenten om die uitgangspunten te verschuiven zijn voor mij niet van waarde.
Omdat die soepkip zo lekker is? Dan koop je die toch elders? Asperges zijn óók reuze lekker, die haal ik dus zelf ergens in Limburg, of ik bestel ze bij NieuwMos of bij De Nieuwe Graanschuur. Zo ook avocado’s, sinaasappelen, etc etc, alles wat NIET uit de streek komt. Mogelijkheden genoeg.

2e. Een open gesprek over dit soort zaken juich ik zeer toe. Ons Voedselkollektief beoogt een plek te zijn waar de leden met elkaar een oordeel vormen en een beslissing nemen over essentiële, principiële zaken. Daartoe hebben wij de Algemene Ledenvergadering, waar alle leden hun stem kunnen laten horen.
Het beginsel van ons Voedselkollektief is dat er ‘in consensus’ besluiten genomen worden: een voorstel wordt alleen aangenomen als alle leden daarmee instemmen. Als er door 1 of meer van de leden gedegen bezwaar wordt aangetekend dan kan het voorstel niet worden uitgevoerd. Tot zover de regels.

In deze kwestie van de soepkip past het m.i. niet dat een van de leden een mening in de weekmail poneert waar geen gesprek over mogelijk is.
Ja, men kan reageren, maar die reactie is niet openbaar, dus niemand weet wat er gedacht wordt. Er is geen gesprek, geen gedachtewisseling, en er wordt op deze manier een niet-open gedachtelijn in gang gezet.
Daar voel ik me zeer onprettig bij.

Samenvattend:
Prima om een discussie te voeren over de voorwaarden waarop leveranciers producten aanbieden. Discussie over de grondbeginselen van het Voedselkollektief is iets anders.

Dorothee

Een discussie over principes

Ook vegetariërs gebruiken graag eieren in hun keuken om de maaltijd of baksels te bereiden. Als Voedselkollektief nemen wij daartoe veel eieren af, bijvoorbeeld bij biologische boerderij ’t Paradijs te Barneveld. Daar lopen op grote oppervlaktes maar liefst 9000 kippen.

Als je zelf eieren gebruikt, kun je als weldenkend mens ook niet om de vraag heen wat er met al die kippen moet gebeuren als zij na enkele jaren trouwe (leg)dienst, niet meer kunnen produceren. Naar het kippen-rusthuis? Dat kun je voor enkele kippen die je zelf houdt in je achtertuin wellicht nog beslissen, maar zo’n keuze is niet reëel voor de grotere schaal. Zulke kippen laat de boer dan biologisch slachten, en dat heet dan ‘soepkip’. Vanwege hun hogere leeftijd moet zo’n kip gewoon veel langer op het vuur staan.
Op die manier gebruiken we zo goed mogelijk alles, behoorlijk duurzaam dus. Ook binnen het Voedselkollektief zijn er diverse leden die graag zo’n soepkip bestellen.

Ons duurzame probleem met de ‘soepkip’

Sinds 2016 is de landelijke wetgeving voor het slachten van (biologische) kippen aanzienlijk verscherpt, en kunnen er bij overtreding forse boetes worden uitgedeeld. Dit heeft een kaalslag onder kleinere slachterijen veroorzaakt. De wetgever noemt het ongetwijfeld een ‘verdere professionalisering’. Voor Midden-Nederland is thans de dichtstbijzijnde biologische kippenslachterij in Friesland!!
En die afstand schuurt natuurlijk met het duurzame uitgangspunt van het Voedselkollektief om binnen een straal van 25 kilometer af te nemen. Om die reden is deze soepkip van ’t Paradijs eerder uit het pakket geschrapt.

Maar is dat wel helemaal fair?

Discussie

Die grens van 25 kilometer hebben wij destijds ingevoerd om onnodig heen- en weer rijden met voedsel of dieren te vermijden, ter wille van een betere duurzaamheid. In het geval van de soepkip kun je stellen dat die kippen binnen die straal van 25 km lang geleefd hebben op een biologisch verantwoorde wijze. Alleen dat slachten kan thans niet anders dan in Friesland. Dat transport naar Friesland is dus helaas onvermijdelijk, en van ‘onnodig transport’ is dus geen sprake.
Sommige Vokoleden waarderen nog altijd deze soepkippen en halen het nu maar elders of soms bij de boerderij zelf – over duurzaam gesproken.

Tegelijk met onze discussie zoeken de betrokken boeren ook naar oplossingen. Zo wil boer IJsbrand van ’t Paradijs met andere bioboeren om tafel om te kijken of zij samen niet tot een beter alternatief voor regionale slacht kunnen komen.

Mijn stelling

Vasthouden aan de 25 km-grens gaat voorbij aan het achterliggende argument dat wij t.b.v. de duurzaamheid ‘onnodig transport’ willen voorkomen. De soepkip hoort binnen het aanbod van het Voedselkollektief. Je hebt immers jaren de eieren van die kippen afgenomen. Het transport t.b.v. de slacht kun je thans ook niet ‘onnodig’ noemen. Bovendien is een zoektocht gaande naar een regionale oplossing.

Reageren?

Graag uw reactie naar info@voedselkollektief.nl

Hans Hubregtse

De start van zijn tuinderij De Landouw

Op 3 maart spraken wij met Frank van den Berg van De Landouw. Frank kweekte tot eind 2018 groente bij Boerderij ’t Paradijs. Boerderij ’t Paradijs pachtte in 2018 voor een jaar 10 hectare grond in De Glind. Grond die vanaf 2017 in transitie was naar biologische verbouw. Frank kreeg vanaf 2019 de kans om de 10 hectare grond zelf te pachten. Vanaf mei 2019 mag oogst van de grond biologisch worden genoemd.

Frank is geleidelijk naar het besluit om zelf te pachten, ondernemer te worden, toegegroeid. ‘Je loopt over het land heen. Je zoekt naar een gevoel of het de bedoeling is. In het jaar dat Boerderij ’t Paradijs het land pachtte groeide dit gevoel. Uiteindelijk heb ik deze stap mogen maken, een groot commitment in vertrouwen samen met mijn vrouw.’

Zijn afnemers

Vanaf 2019 levert De Landouw dus aan het Voedselkollektief. Andere afnemers zijn onder meer De Graanschuur en de Natuurwinkel in Amersfoort. Ook is wekelijkse levering aan de Spar in Achterveld vorig jaar begonnen. Dit jaar zoekt Frank verder naar afzet in de streek. ‘De communicatie in de korte keten is veel persoonlijker en het is erg leuk om vrij precies te weten waar mijn producten heen gaan;’

Hoe gaat dat

Hoe gaat dat een tuinderij van 10 hectare opstarten. Gewoon beginnen dan maar, zaad, plantgoed, mest bestellen. Over je land lopen, de verschillen ontdekken van de grond waarmee je werkt, je bedrijf leren kennen. Oriënteren op machines die nodig zijn, kopen, in gebruik nemen.. Frank was al gewend om groenten te kweken. ‘Vanuit je ervaring kun je al een hoop. Het is groter, dat vraagt meer van alles. Het vraagt ook beter en strakker plannen.’ Ook financieel plannen is nu belangrijk; de meeste kosten worden in de eerste helft van het jaar gemaakt, terwijl de verkoop dan nog moet beginnen. Het is nu werken aan netwerk, ervaring en klantenkring om over enkele jaren beter te kunnen zien of er een gezond bedrijf uit kan groeien.

Wat grond betreft is in 2019 gestart met 5 hectare om te ploegen voor het opzetten van de tuinderij. 4,5 hectare is gebruikt om grotere vlakken te maken met dezelfde groenten. De oogst hiervan wordt vooral geleverd aan de biologische groothandel. Voor uitwisselen van ervaringen sloot Frank zich aan bij de telersvereniging voor grootschalige verbouw van groenten in de buurt. 0,5 hectare is ingezet voor het kweken van een assortiment van uiteenlopende groenten, net als Frank bij Boerderij ’t Paradijs deed.

Focus

Frank’s focus voor de eerste jaren is kwalitatief goede produkten leveren. Elk jaar een beetje groeien daarmee. Dat is voor hem de basis voor uitbreiding en verbreding. Op termijn wil hij onderzoeken of bijvoorbeeld gesneden/verpakte groenten een goede groeioptie is. Ook wil Frank een tunnelkas hebben om het groeiseizoen te verlengen. Daar zal hij ons blij mee kunnen maken, als het assortiment van het voedselkollektief in de winter kan groeien. Op de wat langere termijn zal de combinatie met zorg voor met name jongeren verder onderzocht worden.. Daarbij zal de tuinderij altijd leidend zijn en blijven.

Lastig startjaar

In 2019 is veel sla, pompoen, rode en witte kool, spruiten, winterwortelen en boerenkool gekweekt. 2019 was een lastig jaar. Het voorjaar was droog, de zomer heet met hagel. De hagel verzwakte de rode kool, waardoor deze ziektes kreeg. ‘Het hoort erbij, dat weten we.’ Als eerste kon sla geleverd worden. Frank vertelt vol passie over hoe hij blij wordt van het afleveren van oogst, het ontmoeten van de mensen die de oogst kopen. ‘Daar doe je het voor’. Geleidelijk kwam oogst van andere soorten groenten beschikbaar. Het leveren van courgette is in 2019 te weinig geweest. De aardappeloogst was in ‘no time’ uitverkocht. ‘Het is een behoorlijke uitdaging om vraag en aanbod goed te laten aansluiten’

Wat zijn doelen voor 2020?

Frank zal afwegen hoeveel hij grootschalig op grote vlakken teelt. Waarschijnlijk zal dit percentage afnemen. wat minder zijn. Het doel is om in de toekomst volledig in de streek af te gaan zetten.

Frank wil daarom meer soorten groenten gaan leveren, het assortiment verbreden. Zo zullen er meer bladgewassen komen, prei en zoete aardappelen en meer soorten kool en aardappelen geteeld gaan worden. Er komt meer ruimte voor vruchtgewassen. Er zullen meer aardappelen en spruiten geteeld gaan worden. Eind 2020 wil Frank ook een aanbod van wintergroenten bieden, zoals winterpostelein, winterwortelen en uien. Ook verbeteren van de mogelijkheden voor bewaring zullen daaraan bijdragen, waardoor bijvoorbeeld pompoenen langer leverbaar zullen zijn. Om de oogst te vergroten zullen kleine aanpassingen op de machines worden doorgevoerd, waardoor efficiënter kan worden gewerkt.

Wat wil ons leveranciersteam?
Als team proberen we onder andere de leveranciersservice voor het Voko zo gestroomlijnd als mogelijk te laten verlopen. Denk aan (hogere) leveringsgarantie, gunstige (groothandel)prijzen, aanbod zo divers als mogelijk etc. Afgelopen jaar hebben we met de leveranciers afgesproken dat zij de prijzen van de groothandel voor biologische producten (te vinden bij BD-Totaal) als richtlijn voor hun eigen prijzen hanteren voor ons (+ 9% BTW). Natuurlijk blijven zij geheel vrij in hun vraagprijs, maar wanneer een product bij het Voko duurder is dan bij een biologische winkel in de stad dan wordt het wel tijd om aan de bel te trekken vinden wij.

We willen als team elke boerderij op z’n minst een keer bezocht hebben om de mensen en de plek beter te leren kennen. Misschien kunnen we iets voor hen betekenen? We zijn op woensdag 11 december jl. op bezoek gegaan bij Het Witte Water. We wilden o.a. graag weten hoe hun prijzen tot stand komen gezien er soms hogere prijzen worden gevraagd dan door anderen (los van de zorgboerderijen, ‘valse’ concurrentie omdat ze reeds inkomsten hebben).

Het Witte Water
Het was een zeer informatief bezoek. Boer Rowin liet ons alles zien:

• De (nu lege) weide en stal waar biologische opfokkippen lopen. Zij komen als kuiken binnen en groeien hier op tot legkip (en worden dus weer afgevoerd naar elders om eieren te legen).
• De maximaal 850 biologische (SKAL-gecertificeerde) afmestvarkens, die hier als biggetje binnenkomen en na ca. 4 maanden afgevoerd worden voor de slacht. Het vervoer is gelukkig heel kort, dichtbij de boerderij is een slachterij die wel biologisch wil slachten (ook hier zijn strenge regels voor, alles moet schoongemaakt tussen biologische en reguliere slacht in). Het gaat hier volgens de SKAL-regels maar de aanblik van de zich in hun eigen ontlasting rondwentelende varkentjes buiten en de indringende ammoniakgeur in de stal deed ons wel wat. Waarom mogen alleen biologische varkensmoeders ‘zoelen’ (in de modder rollen)?
• Drie grote ronde plastic kassen met aubergines, paprika’s etc.
• Slechts een klein oppervlak van het geheel aan grond is moestuin, wat vader Roel (gepensioneerd) onder zijn beheer heeft. Hij zou dit graag groter zien, maar er is geen land meer te krijgen.
  

Op de vraag hoe de prijs voor de groenten tot stand komt antwoordt Roel dat inkoopprijs (kleine plantjes i.p.v. zaad!) + uurprijs (ca. 25 euro /uur) bij elkaar worden opgeteld en dat vervolgens wordt vergeleken met de reguliere winkelier… en dan daarboven gaan zitten. Er wordt dus (nog?) niet gewerkt met de richtprijzen zoals we dat graag zouden willen zien.

Kortom: voor ons nog werk aan de winkel om de leveranciers deze richtprijzen te laten hanteren. Tot die tijd: het is aan ons allen om een beetje op de prijzen te letten. Zie je producten in de schappen van een biologische winkel goedkoper aangeboden worden (los van aanbiedingen uiteraard): laat ’t ons vooral weten door een mail te sturen naar vokoleveranciers@gmail.com!

Mede namens Peter en Jos,

Linda

• Hero’s broodpudding met pompoen en tijm
• Hartige plaattaart met geitenkaas
• Pompoen muffins
• Pumpkin pie
• Arepa di pampuna
• Pompoen latte
• Pompoen aardappel gratin
• Pompoen hummus
• Pompoen ketchup
• Pompoensoep met gember

Van 7 verschillende pompoensoorten hebben wij de smaak geproefd. “Wat een verschillen eigenlijk, dat wist ik niet.” Sommige soorten kun je beter niet roosteren, dan krijg je geen lekkere smaak.

Laura had samen met Hero en Claire er een leuke opstelling van gemaakt waar zo’n 15 mensen van genoten hebben in De Binnentuin afgelopen donderdagavond. Wij hadden de houtkachel aan de praat gekregen dat gaf genoeg warmte. Alleen de organisatoren hadden het wat koud, maar die waren er uren aanwezig.

Zij hadden ook erg lekkere gerechten gemaakt met pompoen: een hartige schotel, een zoete taart en pompoenmuffins. Uw schrijver heeft alles geproefd en ik kan jullie verzekeren: allemaal erg lekker.

In spanning wachten wij dus op de recepten van de maaksters van al dit lekkers – hopelijk kunnen wij die volgende bestelronde op de site plaatsen, en aan jullie melden.

Onze Eemstadboer Wytze Nauta heeft met een ingezonden brief in de TROUW van afgelopen vrijdag boeren opgeroepen om weer stro te gebruiken, net as vroeger. Daarmee dring je het stikstofprobleem terug. Al vergt dat wel meer productie van meer granen in plaats van alleen mais en raaigras zoals nu gebeurt.

De brief van Wytze is te lezen op de website van Trouw.

Afgelopen week organiseerde de lokale apotheker een bijeenkomst met omwonenden en organisaties onder de naam ‘voedselapotheek’. Want in 10 jaar tijd is het medicijngebruik in zijn wijk verdubbeld! Het aantal mensen met een laag inkomen en een slechte gezondheidsbeleving is hoger dan elders in Amersfoort. Betere voeding in de vorm van meer gebruik van groente en fruit moet daarin helpen, is de gedachte. Diverse leden van ons voedselkollektief schoven ook aan om ideeën te genereren.

Er zijn meerdere ideeën gelanceerd.

Gezonde buurtlunches organiseren om daarmee mensen te stimuleren om gezondere voeding te gebruiken.

Moestuinen in openbaar groen om daarnaast ook de ontmoeting te stimuleren.

Daarnaast kunnen supermarkten in de wijk geprikkeld worden om het gebruik van gezonde voeding te promoten.

Wij zijn benieuwd hoe het verder gaat. Wellicht dat deze of genen aan een initiatief wil meewerken.