Wat zegt een keurmerk nu eigenlijk echt?

Je bent bewust bezig met wat je koopt en eet, maar het is niet altijd makkelijk om overzicht te houden in de beschikbare overvloed. Gelukkig verschaffen keurmerken en de informatie op de verpakking duidelijkheid – of niet? – Door: Monique Brouwer

Veel producten hebben een keurmerk en soms staan er bovendien gezondheidsclaims op de verpakking. Hoe ga je met zulke informatie om? Pak je zo’n product uit de schappen omdat het er betrouwbaar uitziet? En weet je dan echt wat je eet? In dit artikel onderzoeken we die vragen.

Diervriendelijk in gradaties

Als je graag een eitje eet, kun je onder meer kiezen uit bio-, scharrel- en vrije-uitloopeieren. Wat diervriendelijkheid betreft zijn de legkippen in ‘koloniehuisvesting’ het slechtst af. Koloniekippen zitten in een kooi met zitstokken, een legnest en strooisel. In de winkel worden echter vooral scharreleieren aangeboden. Scharrel- en vrije-uitloopkippen leven op een natuurlijkere en dus diervriendelijkere manier: ze hebben iets meer ruimte en het vrije-uitlooppluimvee kan ook naar buiten. Biologisch gehouden kippen scoren het beste op dierenwelzijn; zij hebben de meeste ruimte om zich natuurlijk te gedragen.
Op de eieren zelf staat een code waaraan je kunt zien waar je voor kiest: ‘0’ staat voor biologisch, ‘1’ voor vrije uitloop, ‘2’ voor scharrel en ‘3’ voor kooi. Laat je niet misleiden door eventuele idyllische plaatjes op de eierdozen: een afbeelding van een buiten rondscharrelende kip geeft een verkeerd beeld als het om scharreleieren gaat, aangezien deze kippen niet buiten komen.

Wikken en wegen

Ook als het gaat om vlees, is het zaak je hoofd er goed bij te houden. Als het milieu voor jou boven alles gaat, dan heeft de overstap naar een vegetarisch dieet het meest effect. Kies je er wel voor om vlees te eten, dan moet je afwegen wat je het belangrijkst vindt: dierenwelzijn of milieu. Het vlees uit onze reguliere veehouderij is namelijk beter voor het milieu dan dat van dieren die met meer aandacht voor hun welzijn worden gehouden. Je kunt er in dit kader bijvoorbeeld voor kiezen om vlees te eten met een relatief kleine klimaatbelasting (bijvoorbeeld kip) dat wel een keurmerk voor dierenwelzijn heeft. Kip met een keurmerk (bijvoorbeeld EKO/biologisch of Beter Leven 3 sterren) kan dan een goede keuze zijn. Als voor jou het financiële aspect (ook) zwaar telt, krijg je te maken met het feit dat biologisch vlees doorgaans veel duurder is dan regulier vlees. Kies je toch voor EKO, dan zijn de hogere kosten wellicht op te vangen door minder vaak vlees op het menu te zetten.

biologische keurmerken

Zelf(bewust) kiezen

Naast de eerder genoemde keurmerken zijn er ook de ‘Gezondere keuze’- en de ‘Bewuste keuze’-vinkjes. Uit onderzoek blijkt dat veel consumenten denken dat de tweede categorie vinkjes duidt op een kleinere milieubelasting – ten onrechte! Beide soorten vinkjes geven alleen informatie over de grondstoffen van de producten.

keurmerken biologisch

Waar het uiteindelijk op neer komt, is dat kiezen op basis van een keurmerk, een vinkje of een gezondheidsclaim niet hetzelfde is als (zelf)bewust kiezen; daar is meer voor nodig. Allereerst zullen we moeten bepalen waar onze persoonlijke prioriteiten liggen (dierenwelzijn, klimaat, kosten). Daarna kunnen we ons verdiepen in waar de diverse keurmerken voor staan en bepalen welke producten het beste aansluiten bij onze prioriteiten. Pas als je weet welke informatie precies besloten ligt in de verschillende logo’s (of claims), is er immers sprake van een bewuste keuze.

Meer weten over keurmerken?

Lees dit eerder verschenen artikel over het EKO- en Demeter-keurmerk.

Of ga naar www.voedingscentrum.nl voor een lijst met keurmerken en waar ze voor staan.